Refah Partisi (RP), Türkiye siyasi tarihinde önemli bir yer tutan, İslamcı siyasi görüşü savunan bir siyasi partidir. 1983 yılında kurulmuş, 1998 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmıştır. Partinin kapatılmasının ardından, aynı siyasi çizgide devam eden farklı partiler kurulmuştur.
Refah Partisi, 1983 yılında Necmettin Erbakan önderliğinde kuruldu. Partinin kuruluşu, 12 Eylül Darbesi sonrası siyasi hayata yeniden dönüşün başladığı bir döneme denk gelmektedir. RP, Milli Selamet Partisi'nin (MSP) devamı niteliğindeydi ve MSP'nin savunduğu İslamcı siyasi ideolojiyi temsil etmeyi amaçlıyordu.
İlk yıllarında partinin oy oranı düşüktü. 1987 seçimlerinde %7,16 oy alarak TBMM'ye girmeyi başaramadı. Ancak, 1990'lı yıllara gelindiğinde Refah Partisi'nin yükselişi başladı.
1990'lı yıllarda, özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki sorunlar, ekonomik krizler ve siyasi istikrarsızlık ortamı, Refah Partisi'nin oy oranını artırmasında etkili oldu. Parti, özellikle dar gelirli ve muhafazakâr kesimlerin desteğini kazanmayı başardı.
Refah Partisi'nin yükselişinde, belediyecilik anlayışı da önemli bir rol oynadı. 1994 yerel seçimlerinde İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerin belediye başkanlıklarını kazanması, partinin ülke genelindeki tanınırlığını ve itibarını artırdı. RP'li belediyeler, özellikle sosyal belediyecilik uygulamaları ve yardımlaşma faaliyetleriyle dikkat çekti.
1995 genel seçimlerinde Refah Partisi, %21,38 oy alarak birinci parti oldu. Ancak, tek başına hükümet kuracak çoğunluğa ulaşamadığı için koalisyon arayışlarına girildi. Uzun süren görüşmelerin ardından Tansu Çiller başkanlığındaki Doğru Yol Partisi (DYP) ile koalisyon hükümeti kuruldu.
Bu koalisyon hükümeti uzun ömürlü olmadı. Hükümetin içindeki anlaşmazlıklar ve siyasi baskılar sonucunda DYP-RP koalisyonu dağıldı. Ardından, Mesut Yılmaz başkanlığında ANAP, DSP ve DP'den oluşan bir azınlık hükümeti kuruldu.
1996 yılında, ANAP azınlık hükümetinin düşmesiyle birlikte Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi yeniden bir araya gelerek Refahyol hükümetini kurdu. Hükümetin Başbakanı Necmettin Erbakan oldu.
Refahyol hükümeti döneminde, Türkiye'nin dış politikası ve ekonomik politikaları üzerinde bazı değişiklikler yapıldı. Özellikle İslam ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesine önem verildi. Ancak, bu dönemde hükümetin bazı uygulamaları ve söylemleri, laiklik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle eleştirildi.
Refahyol hükümeti döneminde, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından laiklik ilkesinin korunması yönünde çeşitli uyarılarda bulunuldu. Bu süreç, "28 Şubat Süreci" olarak adlandırıldı. 28 Şubat 1997 tarihinde yapılan Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında alınan kararlar, Refahyol hükümetinin istifasına ve partinin kapatılmasına giden yolu açtı.
1998 yılında Anayasa Mahkemesi, Refah Partisi'ni laiklik ilkesine aykırı faaliyetlerde bulunduğu gerekçesiyle kapattı. Partinin yöneticilerine siyaset yasağı getirildi.
Refah Partisi'nin kapatılmasının ardından, aynı siyasi çizgide devam eden farklı partiler kuruldu. Fazilet Partisi (FP), Refah Partisi'nin devamı niteliğinde kuruldu ancak o da 2001 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. Ardından, Saadet Partisi (SP) ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) kuruldu. AK Parti, Refah Partisi'nin içinden çıkan daha ılımlı bir kanadı temsil ederken, Saadet Partisi daha geleneksel İslamcı çizgiyi sürdürmeye devam etti. Recep Tayyip Erdoğan gibi birçok önemli siyasetçi, Refah Partisi geleneğinden gelmektedir.
Refah Partisi'nin temel ideolojisi, İslamcılıktır. Parti, İslam'ın siyasi, ekonomik ve sosyal hayata yön vermesi gerektiğini savunmuştur. Milliyetçi, muhafazakâr ve anti-emperyalist bir çizgi izlemiştir. Ayrıca, sosyal adalet ve ekonomik kalkınma konularına da önem vermiştir.
Refah Partisi, Türkiye siyasi tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Partinin yükselişi ve kapatılması, Türk siyasetinde laiklik tartışmalarını ve İslamcılık hareketini daha da belirgin hale getirmiştir. RP geleneğinden gelen partiler, günümüzde de Türk siyasetinde önemli bir rol oynamaya devam etmektedir. Partinin savunduğu ideolojiler ve politikalar, Türkiye'deki siyasi tartışmaların merkezinde yer almaya devam etmektedir.